Dziedziczenie spadku
Spadkobranie może odbywać się na podstawie przepisów ustawowych albo na podstawie sporządzonego wcześniej testamentu. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest sporządzenie testamentu, co pozwoli na odzwierciedlenie woli spadkodawcy co do poszczególnych składników majątkowych jakie mają przypaść danym spadkobiercom. Warto bowiem pamiętać, że w przypadku spadkobrania ustawowego spadkobierca nabywa udział w spadku, a nie własność poszczególnych składników majątkowych. Dopiero przeprowadzenie postępowania o dział spadku prowadzi do ustalenia, który spadkobierca obejmie na własność dany składnik majątkowy wchodzący w skład masy spadkowej.
Testament
Jest oświadczeniem woli spadkodawcy, które wywiera skutki prawne po śmierci testatora. Jedynie za pośrednictwem testamentu przyszły spadkodawca może dysponować swoim majątkiem. Testament musi zostać utrwalony. W praktyce najczęściej testament sporządzany jest w formie aktu notarialnego albo w zwykłej formie pisemnej przez samego spadkodawcę. W testamencie spadkodawca powołuje do spadku spadkobierców. Spadkodawca powinien określić konkretne udziały w jakich przypada spadkobiercom spadek, albowiem w przeciwnym razie będą oni dziedziczyć w częściach równych.
Zapisy i polecenia
W treści testamentu można zawrzeć dodatkowe postanowienia, które będą regulować spadkobranie poszczególnych składników majątkowych, a także regulować dodatkowe obowiązki spadkobierców o charakterze niemajątkowym. W celu maksymalnego odzwierciedlenia woli spadkodawcy w przedmiocie dokonania określonych rozporządzeń majątkowych stosuje się w testamencie zapis, zapis windykacyjny oraz polecenia.
Sukcesja JDG
W perspektywie sukcesji firmy rodzinnej najważniejszym jest zabezpieczenie skuteczności zaplanowanych procesów oraz niezakłócone funkcjonowanie firmy w okresie dokonywanych zmian właścicielskich. Jeżeli w skład masy spadkowej wejdzie przedsiębiorstwo, to rekomendowałbym przekazanie go w formie zapisu windykacyjnego. Rozwiązanie takie pozwala na uniknięcie sporu któremu spadkobiercy przypadnie przedsiębiorstwo w ramach jego schedy spadkowej.
W przypadku braku kwalifikacji przyszłego sukcesora do zarządzania firmą zasadne byłoby skorzystanie z zapisu zwykłego wraz ze wskazaniem osoby, która będzie zarządzać firmą do czasu uzyskania kwalifikacji menadżerskich przez przyszłego sukcesora. Zapis zwykły w odróżnieniu od zapisu windykacyjnego można uczynić pod warunkiem. Pamiętać jednak należy o wyznaczeniu osoby godnej zaufania, która będzie również dysponować odpowiednimi kwalifikacjami do zarządzania powierzonym przedsiębiorstwem do czasu wykonania zapisu na rzecz docelowego spadkobiercy.
Odpowiedzialność za długi
Dziedzicząc przedsiębiorstwo spadkobierca odziedziczy również jego długi. Podkreślić należy, że spadkobierca będzie odpowiadać za długi o charakterze prywatnoprawnym (np. zapłata za towar, spłata kredytu), jak również za długi o charakterze publicznoprawnym (np. niezapłacone podatki). Spadkobierca nie będzie jednak ponosić odpowiedzialności karnoskarbowej za niezapłacone podatki.
Przejście praw i obowiązków
Odziedziczenie przedsiębiorstwa prowadzi do sukcesji uniwersalnej, tj. spadkobierca wchodzi w ogół praw i obowiązków spadkodawcy. W konsekwencji spadkobierca będzie mógł kontynuować wykonanie wcześniej zawartych umów. Zasadne będzie jednak zaktualizowanie ich treści, a to aneksowanie danych zmienionej strony umowy.
Pracownicy zatrudnieni przez przedsiębiorcę będą dalej związani umowami o pracę w czasie obowiązywania ustanowionego zarządu sukcesyjnego. Po uchyleniu zarządu sukcesyjnego pracownicy mogą zostać przejęci przez spadkobiercę przedsiębiorstwa na zasadach przejęcia zakładu pracy uregulowanych w kodeksie pracy.
Licencje, koncesje i zezwolenia nie wygasają automatycznie. Nie mniej korzystanie z nich wymaga urzędowego potwierdzenia w czasie trwania zarządu sukcesyjnego. Spadkobierca dziedziczący przedsiębiorstwo może natomiast złożyć wniosek o przepisanie danej decyzji administracyjnej na jego osobę.
Obowiązki podatkowe w związku z nabyciem spadku
Członkowie najbliższej rodziny spadkodawcy mogą uzyskać zwolnienie z podatku od spadku i darowizn. Niezbędne jest dokonanie zgłoszenia otrzymania spadku do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego (np. od chwili uprawomocnienia się orzeczenia sądu). Odziedziczenie przedsiębiorstwa przez dalszych członków rodziny może zostać zwolnione od podatku pod warunkiem, że przedsiębiorstwo będzie dalej prowadzone przez 2 lata.
Wykreślenie podmiotu z CEIDG
Po przeprowadzeniu postępowania spadkowego spadkobierca powinien zgłosić do ewidencji przedsiębiorców wniosek o wykreślenie spadkodawcy i wpisanie swojej osoby.
Podsumowanie
Dla zapewnienia skuteczności planów sukcesyjnych, jak również zabezpieczenia interesów firmy zasadnym jest sporządzenie testamentu, który odzwierciedli wolę spadkodawcy i pozwoli na sprawne kontynuowanie działalności gospodarczej.
Jeżeli macie trudności ze sporządzeniem testamentu lub sukcesja w firmie budzi u Was wątpliwości, to zapraszam do kontaktu z Kancelaria Migała we Wrocławiu. Pomogę Wam skutecznie przepisać firmę.
