Prawo spadkowe stanowi część prawa cywilnego, która reguluje skutki prawne śmierci człowieka. Istotą prawa spadkowego jest określenie jakie prawa i obowiązki przechodzą ze spadkodawcy na rzecz jego spadkobierców. Zasadą bowiem jest, że prawa majątkowe nie wygasają z chwilą śmierci spadkodawcy. Przejście praw majątkowych następuje poprzez dziedziczenie spadku. Przepisy prawa spadkowego szczegółowo regulują zasady i kolejność dziedziczenia. Ponadto prawo spadkowe reguluje również inne niż dziedziczenie sposoby przekazania praw majątkowych na wypadek śmierci, takie jak np. zapis windykacyjny.
Spadkodawcą może być wyłącznie człowiek rozumiany jako osoba fizyczna. Dziedziczenie następować będzie z chwilą otwarcia spadku, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy. Dziedziczenie może nastąpić na podstawie ustawy (dziedziczenie ustawowe) lub na podstawie testamentu sporządzonego przez spadkodawcę za jego życia (dziedziczenie testamentowe). Na skutek dziedziczenia prawa i obowiązki majątkowe spadkodawcy przejdą na jego spadkobierców.
Spadkobiercami są podmioty prawa cywilnego, które wchodzą w ogół praw i obowiązków spadkodawcy. Spadkobiercami mogą być osoby fizyczne, osoby prawne, jak również jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Szczególną kategorię spadkobierców stanowią dzieci jeszcze nienarodzone (tzw. nasciturus). W przypadku dzieci poczętych ale nienarodzonych dziedziczenie następuje pod warunkiem, że urodzą się żywe.
Spadkobierców możemy podzielić na dwie kategorie, tj. spadkobierców testamentowych i spadkobierców ustawowych. Spadkobiercy powołani do dziedziczenia na podstawie testamentu są dowolnie wybierani i wskazywani przez spadkodawcę w testamencie. Pominięcie jednak spadkobierców ustawowych w testamencie będzie wiązać się z koniecznością zapłaty zachowku przez spadkobiercę testamentowego na rzecz pominiętego w testamencie spadkobiercy ustawowego.
Krąg spadkobierców ustawowych jest odgórnie określony przez przepisy Kodeksu cywilnego. W pierwszej kolejności do spadku powołany jest małżonek i dzieci spadkodawcy. Jeżeli wskazani spadkobiercy nie występują albo odrzucą spadek, to krąg spadkobierców ulegnie zmianie. Przepisy prawa regulują kolejność dziedziczenia przez poszczególne grupy spadkobierców, w sytuacji gdy grupa mająca pierwszeństwo w dziedziczeniu nie nabędzie spadku. W braku spadkobierców ustawowych spadek odziedziczy gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.
Spadek to ogół praw i obowiązków spadkodawcy. Prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku mają charakter majątkowy, cywilnoprawny, nie związany w sposób ścisły z osobą spadkodawcy. Brak przejścia niektórych praw i obowiązków spadkodawcy na jego spadkobierców może wyłączać przepis szczególny. Do klasycznych przykładów praw spadkowych można zaliczyć prawo własności nieruchomości, zgromadzone środki pieniężne, akcje, czy też wierzytelności wynikające z umów. Decydując się na przyjęcie spadku należy pamiętać o tym, że spadkobierca poza prawami majątkowymi spadkodawcy dziedziczy również jego długi.
Spadkobierca może przyjąć spadek wprost albo przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza albo nawet odrzucić spadek. Przyjęcie spadku wprost oznacza wejście w ogół praw i obowiązków.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza przyjęcie praw i długów spadkowych do wartości spadku. Dobrodziejstwo inwentarza zapewnia spadkodawcy nabycie długów nie większych niż wartość odziedziczonej części spadku, a zatem w tym wariancie odpowiedzialność za długi jest limitowana wartością nabywanych aktywów.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku oznacza definitywną rezygnację z praw spadkowych. Odrzucenie spadku następuje w sytuacji, gdy w skład spadku wchodzą same długi albo wartość długów znacznie przekracza wartość nabywanego spadku. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku powinno zostać złożone w terminie 6 miesięcy od chwili powzięcia wiedzy przez spadkobiercę o jego tytule do dziedziczenia. Jeżeli we wskazanym terminie oświadczenie nie zostanie złożone, to z mocy prawa spadkobierca przyjmie spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Pamiętać należy, że spadek w imieniu małoletnich dzieci mogą odrzucić jego prawni opiekuni (rodzice) po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego. W szczególnych przypadkach istnieje możliwość złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po upływie ustawowego terminu, co wymaga jednak uzyskania zgody sądu. Oświadczenia w przedmiocie przyjęcia albo odrzucenia spadku mogą zostać złożone przed notariuszem lub w sądzie.
Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku nie kończy postępowania spadkowego. Kolejnym etapem jest stwierdzenie nabycia spadku. Jakkolwiek dziedziczenie następuje z mocy prawa, to nabycie spadku przez spadkobierców musi zostać urzędowo poświadczone. Stwierdzenie nabycia spadku może zostać przeprowadzone na drodze sądowej albo przed notariuszem, który sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia.
Ostatnim etapem postępowania spadkowego jest przeprowadzenie działu spadku, co polega na definitywnym podzieleniu praw spadkowych pomiędzy spadkobierców. W postępowaniu o dział spadku ustala się skład spadku, wartość spadku, schedy spadkowe, sposób podziału spadku, wartość spłat i dopłat, a także inne roszczenia spadkobierców związane ze spadkiem. W jednym postępowaniu sądowym może zostać przeprowadzony dział spadku oraz podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności rzeczy. Powyższa konfiguracja postępowań będzie zależeć od okoliczności faktycznych sprawy. Dział spadku może zostać przeprowadzony na drodze sądowej lub u notariusza.
Sprawy spadkowe charakteryzują się często dużym ładunkiem emocjonalnym, albowiem są ściśle uwarunkowane relacjami rodzinnymi. W praktyce sądowej często obserwuję spory wynikające z nierównego czy też niesłusznego w oczach danego spadkobiercy podziału spadku. Nie wszystkie spory można zażegnać poprzez przygotowanie testamentu. Niejednokrotnie osoby starsze są manipulowane przed spisaniem swojej ostatniej woli, co stanowi kanwę późniejszych sporów. Bywa również i tak, że spadkobierca może odziedziczyć tylko długi. Pomagam we wszystkich tego rodzaju sprawach, jak również biorę czynny udział w prowadzeniu tzw. spraw działowych polegających na podziale składników spadku, z reguły nieruchomości.
W ramach mojej praktyki dążę do zapobieżenia przyszłym sporom poprzez przygotowanie kompleksowego planu dziedziczenia z wykorzystaniem wszelkich instytucji prawa spadkowego, takich jak zachowek, czy zrzeczenie się dziedziczenia. W razie sporu reprezentuję Was w przedsądowych negocjacjach, jak również w postępowaniu sądowym tak aby Wasze słuszne prawna zmaterializowały się, a spadek nie stanowił li tylko ciężaru lub zapisu na karcie papieru.
Reprezentuję Was w postępowaniach sądowych w sprawach o stwierdzenie nabycia spadku, które obejmuje ustalenie kręgu spadkobierców, a także podstawy dziedziczenia. Jest to początkowy etap postępowania spadkowego jednakże niezmiernie ważny z uwagi na konsekwencje prawne jakie wywołuje. Ustalenie kręgu spadkobierców decyduje kto i w jakim udziale odziedziczy spadek. Z kolei ustalenie podstawy dziedziczenia może oznaczać przeprowadzenie spadkobrania na podstawie zasad ustawowych lub na podstawie testamentu, który nierzadko znacząco zmienia zakres dziedziczenia poszczególnych spadkobierców. W ramach tego postępowania może nawet dojść do stwierdzenia nieważności sporządzonego testamentu.
Reprezentuję Was w postępowaniach sądowych w sprawach o dział spadku. W tym postępowaniu dochodzi do ustalenia komu przypadnie dany składnik majątkowy wchodzący w skład spadku. W postępowaniu działowym ustalane są również spłaty i dopłaty dla poszczególnych spadkobierców, którzy obejmą na własność mniej wartościowe składniki majątku lub uzyskają tylko przysporzenie pieniężne.
Przeprowadzenie działu spadku jest często czasochłonne i skomplikowane z uwagi na brak przeprowadzenia działu spadku przez kilka pokoleń rodziny. Do tego dochodzi niejednokrotnie konieczność przeprowadzenia jednoczesnego podziału majątku wspólnego, w sytuacji gdy w skład spadku wchodził majątek objęty wcześniej wspólnością majątkową małżeńską. Niezależnie od możliwych trudności w dochodzeniu swoich praw zalecam uregulowanie relacji rodzinno-majątkowych. Podział spadku kończy spór rodziny, uwalnia od wspólnej odpowiedzialności za długi spadkowe. Nadto nie do przecenienia jest możliwość objęcia schedy po bliskich.
Pomagam w przygotowaniu i zmianach testamentów. Pomagam w przeprowadzaniu czynności notarialnych. Pomoc w sporządzeniu testamentu może obejmować przygotowanie jednego testamentu lub opracowanie całego planu dziedziczenia dla uregulowania statusu znacznego majątku, który może być rozdysponowany nawet w kilkunastu dokumentach.
Sukcesja w firmie polega na przekazaniu dzieciom (krewnym, innym następcą) zarządzania przedsiębiorstwem. Zaplanowanie sukcesji pozwala na płynne przekazanie sterów firmy z korzyścią dla rodziny i przedsiębiorstwa. Niezwykle istotnym jest aby dorobek Waszego życia nie został zaprzepaszczony na skutek sporów rodzinnych lub poprzez brak wskazania osoby, która podejmie się kontynuowania rodzinnych tradycji biznesowych. Sukcesja stanowi proces, który obejmuje kilka faz i jest zróżnicowany w zależności od wybranego przez Was modelu przekazania firmy.
W ramach świadczonej usług prawnych angażuję się w procesy planowania spadkowego, a także przygotowania firmy pod względem prawnym dla przyszłej sukcesji. Moim Klientom zalecam zaplanowanie sukcesji zawczasu, wtedy kiedy są na to gotowi i swobodnie bez żadnego przymusu podejmują kluczowe dla firmy decyzji. W przeprowadzaniu sukcesji dążę do wypracowania projektu zabezpieczającego interes prawny przedsiębiorcy, a także jego rodziny i firmy. W tym zakresie wykorzystuję też moją interdyscyplinarną wiedzę z zakresu prawa spadkowego, rodzinnego i gospodarczego dla zaplanowania i wdrożenia sukcesji w Waszych firmach.
Sukces nestora rodziny może być kontynuowany przez kolejne pokolenia. Jeżeli jednak żaden z sukcesorów nie będzie zainteresowany dalszym prowadzeniem firmy lub nie będzie miał ku temu odpowiednich predyspozycji, to wówczas udana sukcesja może polegać na powierzeniu sterów firmy zewnętrznemu menadżerowi przy jednoczesnym zapewnieniu spadkobiercom możliwości czerpania dochodów z zysków firmy. Ostatecznym rozwiązaniem jest sprzedaż firmy, która w niektórych sytuacjach jest nieodzowna z uwagi na koszty spłat poszczególnych spadkobierców. Warto zatem zawczasu zastanowić się komu, jak i na jakich zasadach przekazać firmę po to aby firma w spadku była skarbem a nie ciężarem.
Doradzam jaki model sukcesji wybrać do Waszych biznesów, które mają swoje indywidualne cechy. Rekomendują poszczególne rozwiązania biorę również pod uwagę Wasze środowisko rodzinne i relacje rodzinne występujące pomiędzy członkami rodziny. Ostateczne zdanie co do sposobu przeprowadzenia sukcesji (dziedziczenia firmy) należy do właściciela/li firmy, jednakże zalecanym jest uwzględnienie szerszego spektrum uwarunkowań niż tylko wola właściciela firmy.
Przygotowuję dokumenty takie jak umowy, oświadczenia, uchwały, statuty, które mają doprowadzić do przekazania zarządu i własności firmy dla następców prawnych przedsiębiorcy. Firma może zostać bowiem przekazana w spadku lub w darowiźnie. Z uwagi na liczne uwarunkowania prawne, w tym podatkowe przekazanie firmy wymaga indywidualnej oceny i następnie starannego przygotowania całej dokumentacji. W ramach tej działalności przeprowadzam również postępowania przed sądem rejestrowym, albowiem często nieodzownym elementem sukcesji jest uprzednie przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę.
Reprezentuję Was w postępowaniach sądowych dotyczących prawa spadkowego, a to m.in.: stwierdzenie nabycia spadku, odrzucenie spadku, uchylenie się od skutków niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku, dział spadku, zapłata zachowku, uznaniu osoby za niegodną dziedziczenia itp.
W razie braku woli przyjęcia spadku spadkobierca może złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Sytuacja taka ma miejsce gdy w skład spadku wchodzą znaczne długi. Oświadczenie o odrzuceniu spadku przeprowadzane jest w postępowaniu nieprocesowym przed sądem powszechnym lub może zostać złożone przed notariuszem.
Od chwili powzięcia wiedzy o tytule do dziedziczenia spadkobierca ma sześć miesięcy na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Po wskazanym na mocy ustawy spadek zostanie przyjęty przez danego spadkobiercę z dobrodziejstwem inwentarza. W imieniu małoletnich dzieci oświadczenie o odrzuceniu spadku powinni złożyć jego rodzice lub prawni opiekunowie. Odrzucenie spadku skutkuje wyłączeniem spadkobiercy od dziedziczenia. W przypadku niezawinionego niezłożenia w ustawowym terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku można przed sądem uchylić się od błędu i złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku.
Zachowek jest uprawnieniem spadkobierców ustawowych pominiętych w testamencie do żądania od spadkobierców testamentowych części wartości przysługującego im udziału w spadku. W przypadku spadkobierców ustawowych będących trwale niezdolnymi do pracy, a także spadkobierców małoletnich zachowek będzie wynosić 2/3 wartości udziału spadkowego. W pozostałych przypadkach zachowek będzie wynosić ½ wartości udziału spadkowego. Obliczenie wysokości zachowku jest złożone, albowiem w pierwszej kolejności należy ustalić wartość udziału spadkowego, do którego wlicza się m.in. darowizny uczynione przez spadkodawcę.
W praktyce często występują spory zachowek, w tym spory dotyczące zasadności jego wypłaty oraz wysokości świadczenia. Spadkobierca ustawowy pominięty w testamencie może zatem wytoczyć powództwo o zapłatę należnego mu zachowku. Ponadto można również wystąpić na drogę sądową z roszczeniem uzupełnienia wartości zachowku. Żądanie zachowku ulega przedawnieniu w terminie 5 lat od daty ogłoszenia testamentu.
Zapis jest formą rozporządzenia testamentowego częścią spadku na wypadek śmierci. Instytucja zapisu nie jest równoznaczna z powołaniem do spadku. Zapis polega na zobowiązaniu spadkobiercy do spełnienia określonego świadczenia majątkowego (np. darowania samochodu, mieszkania) na rzecz oznaczonej osoby. Podkreślić należy, że zapis zwykły może zostać dokonany pod warunkiem lub terminem, co pozwala na jego elastyczne wykorzystanie przy tworzeniu przez spadkobiercę planu dziedziczenia.
Obwarowanie zapisu zwykłego warunkiem może też stanowić dogodny dla spadkobiercy instrument zabezpieczenia wykonania jego woli. W konsekwencji na mocy zapisu można rozporządzić konkretnym składnikiem majątkowym na rzecz danej osoby, która niekoniecznie musi być spadkobiercą. Zapis ustanawia zobowiązanie, którego zapisobiorca może dochodzić na drodze sądowej. Roszczenia z tytułu zapisu przedawniają się z upływem pięciu lat od dnia wymagalności zapisu.
Zapis windykacyjny – jest formą rozporządzenia testamentowego częścią spadku na wypadek śmierci. Instytucja zapisu windykacyjnego nie jest równoznaczna z powołaniem do spadku. Zapis windykacyjny polega darowaniu oznaczonej osobie przedmiot zapisu (np. mieszkanie, przedsiębiorstwo) z chwilą otwarcia spadku. W odróżnieniu od zapisu zwykłego stosując zapis windykacyjny nie można zastrzec warunku lub terminu.
Ponadto zapis windykacyjny może zostać uczyniony jedynie w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego. Zapis windykacyjny jest korzystny dla zapisobiercy, albowiem z chwilą otwarcia spadku zapisobierca staje się właścicielem danego składnika majątkowego. W razie problemów z wydaniem przedmiotu zapisu zapisobierca może wystąpić na drogę sądową z żądaniem wydania rzeczy. Roszczenia z tytułu zapisu przedawniają się z upływem pięciu lat od dnia wymagalności zapisu.
Uznanie za niegodną dziedziczenia – na drodze sądowej można dochodzić uznania spadkobiercy za osobę niegodną dziedziczenia. Uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia prowadzi do wyłączenia go z kręgu spadkobierców. Za osobę niegodną dziedziczenia można zostać uznanym w sytuacji, gdy np. osoba popełniła przestępstwo na szkodę spadkodawcy, zniszczyła lub ukryła testament, podstępem nakłoniła spadkodawcę do sporządzenia testamentu o danej treści. Do sądu z omawianym żądaniem może wystąpić każdy kto ma w tym interes. Żądanie powinno być zgłoszone w ciągu roku od dnia, w którym osoba dowiedziała się o przyczynie niegodności, nie później jednak niż przed upływem trzech lat od otwarcia spadku.
Polecenie – spadkodawca może w testamencie zobowiązać spadkobiercę lub zapisobiercę do oznaczonego działania lub zaniechania. Polecenie polega zatem na wskazaniu konkretnego obowiązku do wykonania. Jednocześnie żadna osoba nie jest uczyniona na mocy polecenia wierzycielem. Polecenie może mieć na celu urzeczywistnienie dodatkowej woli spadkodawcy w przedmiocie różnorakich dziedzin życia, a zwłaszcza obowiązków o charakterze niematerialnym (polecenie sprawowania opieki). Co do zasady wykonania polecenia może żądać każdy ze spadkobierców, a także wykonawca testamentu. Wyjątek stanowi polecenie mające na celu wyłącznie korzyść obciążonego poleceniem. W odniesieniu do poleceń o znaczeniu społecznym , wykonania polecenia może żądać także organ państwowy.
Wydziedziczenie – jest postanowieniem zawartym w testamencie, na mocy którego spadkodawca może pozbawić najbliższych spadkobierców należnego im zachowku. Samo pominięcie spadkobierców ustawowych w testamencie nie skutkuje pozbawieniem ich zachowku. Dopiero wydziedziczenie w testamencie prowadzi do pozbawienia spadkobierców jakichkolwiek praw spadkowych. Wydziedziczenie jest możliwe tylko w enumeratywnie wskazanych przypadkach, a to np. dopuszczenia się względem spadkodawcy przestępstwa lub uporczywe niedopełnianie względem spadkobiercy obowiązków rodzinnych. Przyczyna wydziedziczenia powinna być wskazana w testamencie.
Zrzeczenie się dziedziczenia – na mocy umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego spadkobierca ustawowy może zrzec się dziedziczenia po przyszłym spadkodawcy. Zrzeczenie się dziedziczenia może wywierać skutek także wobec zstępnych spadkobiercy zrzekającego się spadku albo tylko dotyczyć tegoż spadkobiercy. Skutkiem omawianej umowy jest wyłącznie spadkobierców od dziedziczenia. Na mocy umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego zrzeczenie dziedziczenia może być uchylone.
Zastanawiasz się, jak prawidłowo sporządzić testament, aby uniknąć przyszłych sporów rodzinnych? Czy potrzebujesz pomocy w sprawach związanych z prawem spadkowym we Wrocławiu? Jeśli tak, to jestem tutaj, aby Ci pomóc.
Jako doświadczony prawnik specjalizujący się w prawie spadkowym we Wrocławiu, oferuję wszechstronne usługi, które pomogą Ci zrozumieć i poradzić sobie z tym skomplikowanym obszarem prawa. Moje usługi obejmują doradztwo w zakresie sporządzania testamentu, dziedziczenia a także pomoc w rozstrzyganiu sporów spadkowych.
Pomogę sporządzić Ci testament, który jasno określa Twoje życzenia i zabezpiecza przyszłość Twoich najbliższych. Prawo spadkowe może być skomplikowane, ale z odpowiednim wsparciem, możesz mieć pewność, że Twoje sprawy zostaną właściwie załatwione. Jako prawnik od spadków we Wrocławiu, jestem gotów, aby Ci pomóc w tym procesie.
Nie pozwól, aby kwestie prawne związane z testamentem i załatwianiem spraw spadkowych stały się źródłem problemów i frustracji. Skontaktuj się ze mną, a razem znajdziemy rozwiązanie, które najbardziej Ci odpowiada. Pamiętaj, że jestem tu, aby pomóc i doradzić Ci w każdym aspekcie prawa spadkowego we Wrocławiu jak i jego najbliższej okolicy.
Powierz swoją sprawę profesjonaliście. Pomogę Ci rozwiązać twoje problemy prawne. Skontaktuj się za pośrednictwem formularza lub zadzwoń.
Zadzwoń:
+48 605 090 817
[email protected] Pon – Pt 09:00-17:00
