Spółka z o.o. jako instrument do płynnego przeprowadzenia sukcesji w firmie – czyli „Umarł król, niech żyje król!”

Ustanowienie odpowiednich procedur w firmie, a także przygotowywanie kolejnych pokoleń do przejęcia sterów w firmie może pozwolić na zapewnienie „wieczności” przedsiębiorstwa pomimo zmian personalnych jej właścicieli, czy kierowników. Co jednak zrobić żeby zapewnić ciągłość przedsiębiorstwa, a przede wszystkim zapewnić ciągłość decyzyjną i zarządczą w firmie?

Sukcesja z spółką z o.o.

Rozwiązań prawnych zmierzających do osiągnięcia wskazanego rezultatu jest co najmniej kilka. Dzisiaj chciałbym przedstawić spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej jako spółka z o.o.) jako instrument prawny pozwalający na rozwiązanie problemów towarzyszących zmianom pokoleniowym w firmie. Mówiąc z przymrużeniem oka przełożenie zasad sukcesyjnych z francuskiej monarchii może być urzeczywistnione również w polskim biznesie. Zobaczymy jak to zrobić.

Spółka z o.o., to spółka kapitałowa, która regulowana jest przez przepisy Kodeksu spółek handlowych. W spółce tej obowiązki wspólników ograniczone są do wniesienia kapitału. Wspólnicy nie są zobowiązani do prowadzenia spraw spółki. Samą spółką kieruje jej zarząd powołany przez wspólników. Wspólnicy oczywiście mogą pełnić funkcje w zarządzie, ale mogą również powołać na to stanowisko osoby trzecie. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania finansowe spółki, a zatem ich ryzyko gospodarcze ograniczone jest do wniesionego kapitału. Podkreślić należy, że kluczowe decyzje w spółce należą do zgromadzenia wspólników. Jest to zatem dogodna forma prowadzenia działalności gospodarczej. Minusem jest jednak forma opodatkowania. Spółka płaci podatek CIT, a następnie wspólnicy muszą zapłacić podatek PIT od wypłacanej im dywidendy.

Przekształcenie firmy w spółkę z o.o.

Spółka z o.o. może być powołana jako nowy podmiot prawny, a dotychczasowe przedsiębiorstwo może zostać wniesione aportem do spółki (jako wkład do spółki). W przypadku jednak sukcesji firmy, która ma już znaczną renomę i zależy jej na zachowaniu ciągłości prawnej (w stosunkach z klientami, kontrahentami i administracją publiczną) lepszym rozwiązaniem jest bezpośrednie przekształcenie przedsiębiorstwa (jednoosobowej działalności gospodarczej) w spółkę na co pozwalają przepisy Kodeksu spółek handlowych.

Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę może być również być powiązane z wydzieleniem z jej majątku np. nieruchomości celem oddzielenia od działalności operacyjnej przedsiębiorstwa. Działanie takie dodatkowo zabezpieczy majątek firmy. Nadto z przedsiębiorstwa może zostać wydzielona część działalności operacyjnej przedsiębiorstwa, która nie stanowi głównego przedsięwzięcia gospodarczego. Dodatkowe wydzielenie np. nieruchomości do innego podmiotu gospodarczego pozwoli nie tylko na zabezpieczenie majątku, ale może pomóc w optymalizacji podatkowej. Firma prowadząca działalność operacyjną będzie bowiem musiała wynająć nieruchomość, w której prowadzone jest przedsiębiorstwo. Dochód z najmu będzie zaś trafiać do przedsiębiorcy.

Udziały w utworzonej spółce lub spółkach mogą zostać darowane (darowizna udziałów) sukcesorom. Możliwym jest też zachowanie prawa włąsności udziałów przez przedsiębiorcę, przy czym udziały w spółce zostaną zapisane w testamencie sukcesorom. Ponadto można zdecydować, że część udziałów zachowa nestor rodu, a część udziałów zostanie darowana sukcesorom. Szczegółowe rozwiązania prawne dotyczące sposobu darowania firmy, a także etapów przekształcenia firmy ustalane są indywidualnie dla danej firmy. Nie sposób bowiem stworzyć jeden uniwersalny schemat, który będzie zaspkajać oczekiwania wszystckich przedsiębiorców i ich rodzin. Na marginesie warto jeszcze zanzaczyć, że przekształcenie firmy może polegać docelowo na utworzeniu spółki komandytowej, co opiszę w osobnym wpisie.

Zalety przekształcenia firmy w spółkę z o.o.

Poprzez utworzenie spółki z o.o. możecie zapewnić rzeczywiste płynne przekazanie władzy w firmie, co doprowadzi do ciągłości biznesu po wycofaniu się przedsiębiorcy z biznesu. Poniżej przedstawiłem dla Was najważniejsze zalety opisywanego rozwiązania sukcesyjnego.

1. Trwałość firmy – spółka z o.o. ma odrębną podmiotowość prawną. Śmierć przedsiębiorcy nie będzie oznaczać końca działalności firmy, jak również nie będzie wymagać przeprowadzania złożonych postępowań spadkowych.
2. Ciągłość działalności firmy – spółka nabędzie prawa wynikające z uzyskanych wcześniej pozwoleń, koncesji, decyzji. Dzięki czemu Wasi następcy nie będą zmuszeni do ponownego pozyskiwania stosownych zezwoleń itp.
3. Ciągłość operacyjna firmy – zawarte wcześniej umowy pozostaną ważne i dalej będą wiązać strony (klientów, kontrahentów). Nie powstanie konieczność pozyskiwania zgody na zmianę stron umowy. Innymi słowy firma przekształcona w spółkę z o.o. będzie dalej normalnie funkcjonować na rynku.
4. Trwałość zarządzania firmą – poprzez powołanie do zarządu spółki zaufanej osoby lub przyszłego sukcesora. Zarządzanie spółką będzie niezależne od osoby właściciela spółki (biznesu). Rozwiązanie to pozwala również ochronić firmę przed ewentualnymi sporami pomiędzy spadkobiercami już po śmierci przedsiębiorcy.
5. Zachowanie decyzyjności w firmie w najważniejszych sprawach – na co pozwala uregulowania w umowie spółki prawa do głosu poszczególnych wspólników (np. poprzez uprzywilejowanie części wspólników, ustalenie wymaganej większości głosów dla danej decyzji), a także ograniczenie możliwości podziału udziału, sprzedaży udziałów i przystępowania nowych wspólników (uniemożliwienie rozdrobnienia udziałów).
6. Zachowanie prawa do zysku w firmie – pomimo niewykonywania w niej już przez przedsiębiorcę czynności zarządczych może ona dalej czerpać zyski z firmy, ponieważ dalej zostanie właścicielem firmy (własność kapitału zakładowego spółki).
7. Zachowanie kontroli nad działalnością spółki – pozwala na to m.in. powołanie rady nadzorczej i zastrzeżenie dla niej szerokich uprawnień kntrolno-decyzyjnych, co pozwala na zachowanie wpływów w firmie. Pamiętać jednak należy, że zbyt szerokie uprawnienia rady nadzorczej mogą nadmiernie krępować działania zarządu spółki.
8. Ograniczenie odpowiedzialności za długi firmy – przedsiębiorca może uwolnić się od ryzyka gospodarczego. Po utworzeniu spółki z o.o. za długi spółki będzie odpowiadać sama spółka. W tym rozwiązaniu przedsiębiorca odpowiada tylko wkładem do spółki, ale już nie odpowiadam majątkiem osobistym. Subsydiarnie za długi spółki odpowaidają członkowie zarządu.

Podsumowanie

Przekształcając swoją firmę w spółkę z o.o. możecie zatem spokojnie oddać stery w firmie kiedy uznacie to za stosowane. W razie niepożądanych wypadków firma w formie spółki z o.o. również będzie mieć zabezpieczoną przyszłość, a nowy następca będzie mógł niejako z automatu przejąć zarząd w firmie. Nadto w połączeniu z rozporządzeniami testamentowymi możecie kompleksowo uregulować sprawy spadkowe przy zachowaniu działalności operacyjnej firmy. W ten sposób ziści się powołana już zasada z francuskiej monarchii „umarł Król, niech żyje król!”. Żadne wybory, negocjacje, elekcje nie będą już potrzebne w Waszej firmie. Nowy prezes (król 😉 będzie powołany do zarządzania rodzinnym biznesem.