Sprzedaż przedsiębiorstwa jest typowym rozwiązaniem wykorzystywanym przy tzw. przepisaniu firmy lub sukcesji w firmie. Zbycie firmy może prowadzić do definitywnego zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej lub może służyć przebranżowieniu. Decydując się na sprzedaż firmy należy zwrócić uwagę na kilka podstawowych zagadnień, co wyjaśniam w niniejszym wpisie.
Umowa sprzedaży przedsiębiorstwa
Umowa sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części powinna zostać zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeżeli w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość, to wówczas wymagane jest zawarcie umowy w formie aktu notarialnego. Zawarcie umowy w innej formie będzie skutkować jej nieważnością (nie wywoła ona skutków prawnych).
Zamierzając sprzedać przedsiębiorstwo należy zadbać o poufność transakcji. W tym celu rekomenduję zawarcie umowy o zachowanie o poufności lub podpisanie listu intencyjnego. Ponadto należy się stosować do zasady, że firmę sprzedaje się w momencie kiedy przedsiębiorca ma swobodę w podejmowaniu decyzji, a nie przedsiębiorca musi na gwałt zbyć firmę.
Wycena przedsiębiorstwa do sprzedaży
Kluczowym zagadnieniem przy sprzedaży firmy jest jej wycena. Ustalenie wartości firmy może zostać przeprowadzone przy wykorzystaniu tzw. metody WAN: Wartość aktywów netto pomniejszona o wartość pasywów netto z aktualnego bilansu rachunkowego firmy. Metoda ta stanowi najprostszy, a zarazem najbardziej transparentny sposób na oszacowanie wartości firmy przed jej sprzedażą. W przypadku firmy mającej znaczny potencjał ekonomiczny (prognozowane zyski) można uzależnić cenę sprzedaży od spodziewanych zysków. Wówczas część ceny sprzedaży może zostać zapłacona w kolejnych latach już po sprzedaży w firmy, a w wysokości zależnej od osiąganych przez nią zysków.
Cesja umów
Pamiętajcie, że sprzedaż przedsiębiorstwa nie prowadzi do przejścia praw i obowiązków wynikających z zawartych wcześniej umów cywilnych, handlowych. W tym wypadku niezbędne będzie zawarcie cesji umów przez nabywcę przedsiębiorstwa z dotychczasowymi kontrahentami firmy.
Analogicznie sytuacja nabywcy przedsiębiorstwa kształtuje się na płaszczyźnie prawa administracyjnego. Zezwolenia, koncesje i licencje nie przechodzą na nabywcę przedsiębiorstwa. Wymagane jest ponowne uzyskanie wspomnianych zezwoleń gospodarczych dla nowej firmy.
Pracownicy
W odniesieniu do umów o pracę ustawodawca ustanowił ciągłość obowiązków umownych. Nabywca przedsiębiorstwa stanie się stroną umów o pracę z dotychczasowymi pracownikami. Sytuacja taka określana jest jako przejście zakładu pracy, co ma pozwolić na kontynuowanie zatrudnienia bez konieczności dokonywania dodatkowych czynności prawnych.
Odpowiedzialność za długi
Sprzedający i kupujący przedsiębiorstwo będą odpowiadać solidarnie za długi przedsiębiorstwa powstałe przed zawarciem umowy sprzedaży. Długi powstałe po zawarciu umowy sprzedaży będą obciążać wyłącznie kupującego (nabywcę przedsiębiorstwa).
Firma (nazwa)
Na mocy umowy sprzedaży kupujący uzyskuje tytuł prawny do nazwy przedsiębiorstwa (np. Przedsiębiorstwo produkcyjne „Miś”). Kupujący nie może jednak korzystać w obrocie gospodarczym z samej firmy sprzedającego (np. Jan Kowalski), to jest posługiwać się jego imieniem i nazwiskiem. Korzystanie z firmy sprzedającego wymagać będzie zawarcia dodatkowej umowy regulującej posługiwanie się samą firmą tego przedsiębiorcy.
Zgoda małżonka
Zapewnienie skuteczności transakcji wymaga również uzyskania zgody na sprzedaż przedsiębiorstwa w sytuacji, gdy przedsiębiorca pozostaje w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej. Jeżeli jednak przedsiębiorca przed założeniem firmy zawarł umowę o rozdzielności majątkowej, to zgoda małżonka na zawarcie umowy sprzedaży nie będzie potrzebna.
Podatki
Sprzedaż przedsiębiorstwa będzie opodatkowana podatkiem dochodowym PIT (dochód z poza rolniczej działalności gospodarczej) i podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Sprzedaż przedsiębiorstwa prowadzonego w formie jdg powinna być przemyślana na tle podatkowym, a to powinna uwzględniać ewentualne wycofanie z środków trwałych poszczególnych składników majątkowych.
Wpisy w CEIDG
Po zawarciu umowy sprzedaży przedsiębiorca zbywający przedsiębiorstwo może złożyć wniosek o wykreślenie go z rejestru przedsiębiorców (CEIDG). Sprzedający przedsiębiorstwo może jednak dalej prowadzić działalność gospodarczą o innym profilu i w tym celu powinien złożyć wniosek do CEIDG o zmianę danych. Nabywca przedsiębiorstwa powinien zaktualizować swój wpis w CEIDG (adres, PKD).
Podsumowanie
Przed sprzedażą firmy należy jednak zaplanować sam proces sprzedaży oraz ustalić dla siebie priorytety po zbyciu firmy. Warto też pamiętać, że sprzedaż przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nie zawsze będzie stanowić optymalny mechanizm prawny. Często lepszym rozwiązaniem, czy wręcz niezbędnym dla przejścia całości praw i obowiązków może być przekształcenie firmy w spółkę, a dopiero następnie jej sprzedanie.
Zapraszam do kontaktu z Kancelaria Migała we Wrocławiu w celu uzyskania profesjonalnej pomocy przy podejmowanych planach sukcesyjnych, w tym sprzedaży przedsiębiorstwa i obsłudze prawnej.
